خوف پیامبر بر امت
من مواعظ النبی صلى الله علیه وآله وسلّم:
إنّما أخاف على أمتی ثلاثاً، شحّاً مطاعاً وهوىً متبعاً وإماماً ضالاً
(تحف العقول صفحه 58)
«شحّ» حالتى مرکب از حرص و بخل است یعنى حرصزدن براى زخارف دنیا و تا وقتى که این حالت در انسان هست ولى به دنبال آن حرکت نکرده، مهم نیست، خطر آن وقتى است که «شحّ» مورد اطاعت، قرارگیرد و انسان براى تحصیل اعراض دنیوى، تلاش کند.
هواى متبع، همان شهوت نفسانى است که انسان از آنها فرمانبرداى کند، و بین آن و «شح مطاع» اعم و اخصّ من وجه است.
امام ضالّ، پیشواى گمراهى است که جامعه را در خلاف حق، حرکت داده و به سوى انحراف و تباهى مىکشاند، و این ضلالت ریشهاش همان شحّ و هواى نفس است، و لذا با مطالعه تاریخ به روشنى معلوم مىشود که انحراف خلفاء بنىامیه و بنىعباس از همان زمانى آغاز شد که آنان به دنبال ارضاء غرائز شهوانى و هواهاى نفسانى حرکت کردند و از این رو همه تلاش انبیاء و اولیاء این بوده که با این دو عنصر خطرناک (هوى و شحّ) مبازره کنند.